روز جهانی موزه و میراث فرهنگی سال 1404

رایگان بودن موزه ها در روز جهانی موزه ها و میراث فرهنگی

موزه ها زا جذاب ترین مکان هایی هستند که هر شخصی دوست دارد در آن قدم بزند و از راه رفتن جلوی ویترین اشیاء و لوازم قدیمی و کهن حتی شکسته و ترمیم شده لذت ببرد.

اما موزه اساسآ چیست ؟

موزِه Museum به مکان خاصی گفته می‌شود که در آن مجموعه‌ای از آثار باستانی، صنعتی، هنری و اشیاء باارزش را به معرض نمایش می‌گذارند. موزه ها مکانی هستند که طی قرن ها ساخته شده و همچنان با تحولات همراه است.

شورای بین‌المللی موزه‌ها، موزه را این‌گونه تعریف کرده‌است:

«موزه مؤسسه‌ای دائمی است و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می‌کند. هدف موزه‌ها، پژوهش در آثار و شواهد به‌جای‌مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره‌وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آن‌ها به منظور بررسی و بهره معنوی است.»

در اجلاسیه دوم شهریور ۱۴۰۱ (۲۴آگوست۲۰۲۲)شورای بین‌المللی موزه‌ها در شهر پراگ، مرکز جمهوری چک، تعریف جدیدی از موزه به رای گذاشته شد که با ۹۲درصد آرا به عنوان تعریف جدید موزه معرفی شد.

در این تعریف آمده‌است: «موزه، نهادی غیرانتفاعی و دائمی در خدمات جامعه است که به تحقیق، گردآوری، حفاظت، تفسیر و نمایش گذاشتن میراث ملموس و ناملموس می‌پردازد. نهادی در دسترس و جهان‌شمول که درهایش به روی همگان باز است و تنوع و پایداری را پرورش می‌دهد. آن‌ها از نظر اخلاقی، حرفه‌ای و با مشارکت جوامع اداره می‌شوند و با ارائه تجربیات متنوع برای آموزش، لذت، تفکر و به اشتراک‌گذاری دانش، ارتباط برقرار می‌کنند.»

نخستین موزه با مجموعه‌های خصوصی افراد توانمند، خانواده‌ها و موسسات هنری آغاز شد که شامل اشیاء طبیعی و نایاب می‌شد. در ایران ساخت اولین موزه به ناصرالدین شاه قاجار و پس از بازگشت وی از سفر اروپا نسبت داده می‌شود.

موزه ها از آٍار بسیار با اذرشی تشکیل شده اند اما در این میان برخی از موزه ها هستند که بخاطر وجود اشیاء از سراسر دنیا به شهرت ویژه ای دست یافته اند.

1. موزه لوور در شهر پاریس - فرانسه

2. موزه ارمیتاژ در سن پترزبورگ - روسیه

3. موزه بریتیش موزیوم در لندن - انگلستان

1. موزه ایران باستان

2. موزه آذربایجان

3. موزه رضا عباسی

4. موزه آبگینه و سفالینه

5. موزه هنرهای معاصر

6. مجموعه کاخ موزه سعدآباد

روز جهانی موزه مناسبتی بین‌المللی است که هر ساله در روز ۱۸ می (۲۸ اردیبهشت) توسط شورای بین‌المللی موزه (ICOM) برگزار می‌شود.

این رویداد هر ساله یک موضوع مشخص را برجسته می‌کند و فرصتی را به متخصصین موزه که امکان دیدار مستقیم با مردم را به دست بیاورند و چالش‌هایی که موزه با آن روبرو می‌باشد را برجسته می‌کند. در واقع هدف این است که موزه جایگاه خود را به عنوان که یک نهاد غیر خصوصی و دائمی برای عموم مردم به دست بیاورد. نهادی که در خدمت و توسعه جامعه است که میراث ملموس و ناملموس بشریت را در هر کشور نگهبانی می‌کند و محیطی را برای اهداف آموزشی، مطالعه و شناخت با گذشته ایجاد می‌کند.

در نتیجه روز جهانی موزه امکانی ست برای بالا بردن آگاهی عمومی در مورد نقش موزه در توسعه جامعه امروز، در سطح بین‌المللی نقش ایفا می‌کند.

18 می 2025 ( 28 اردیبهشت 1404 ) شورای بین المللی موزه ها ICOM این روز را چنین توصیف کرده است :

The Future of Museum in Rapidly Changing Communities

آینده موزه در جوامعی که به سرعت در حال تغییر هستند.

شورای بین المللی موزه ها ICOM در سال 2025 لیستی متشکل از 12 کشور و 12 موزه در بخش رویداد روز جهانی موزه ها منتشر کرد که قابل توجه است در این لیست ایران جزو 12 کشور در سطح جهان معرفی شد.

به گفته متخصیص حوزه گردشگری این یک نشانه خوب برای سرازیر شدن توریست از سراسر دنیا به ایران می باشد، قابل ذکر است ایران از سال 2018 میلادی (سال 1397 ) به دلایل سیاسی و دیپلماتیک از وجود توریست و گردشگر خارجی محرم گشته واین تنها بدلیل ساختار سیاسی و منطقه ای ایران می باشد که امید آن داریم در سال 2025 گردشگری ایرن روز به روز افزن تر شود.

در روز جهانی موزه‌ها در سال ۱۴۰۴ (۱۸ می / ۲۸ اردیبهشت)، برنامه‌های متنوعی در سراسر کشور برگزار می‌شود. برخی از این برنامه‌ها شامل بازدید رایگان از موزه‌ها، برنامه‌های فرهنگی و هنری در موزه‌ها، و همچنین نمایش فیلم‌هایی درباره موزه‌ها هستند. در برخی از استان‌ها مانند خراسان رضوی، بازدید از موزه‌ها و محوطه‌های تاریخی رایگان خواهد بود. همچنین در استان تهران، در موزه هنرهای معاصر تهران، فیلم‌هایی با موضوع موزه‌ها به همراه نشست‌های تحلیلی برگزار می‌شود.

بازدید رایگان از موزه‌ها:

در برخی استان‌ها، مانند خراسان رضوی، بازدید از موزه‌ها و محوطه‌های تاریخی در این روز رایگان است.

برنامه‌های فرهنگی و هنری:

در موزه‌ها برنامه‌های متنوعی مانند نمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها، و همچنین نشست‌های تخصصی با حضور کارشناسان برگزار می‌شود.

نمایش فیلم‌های موزه‌ها:

در موزه هنرهای معاصر تهران، فیلم‌هایی با موضوع موزه‌ها همراه با نشست‌های تحلیلی با حضور کارشناسان هنر و سینما برگزار می‌شود.

برنامه‌های ویژه:

در برخی از موزه‌ها، برنامه‌های ویژه ای مانند نمایشگاه‌های موقت، تورهای راهنما، و همچنین نمایشگاه‌های هنری برای این روز برگزار می‌شود.

توجه: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد برنامه‌های روز جهانی موزه‌ها در استان خود، می‌توانید با موزه‌های محلی یا سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تماس بگیرید.

بازدید رایگان از موزه‌ها:

در برخی استان‌ها، مانند خراسان رضوی، بازدید از موزه‌ها و محوطه‌های تاریخی در این روز رایگان است.

برنامه‌های فرهنگی و هنری:

در موزه‌ها برنامه‌های متنوعی مانند نمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها، و همچنین نشست‌های تخصصی با حضور کارشناسان برگزار می‌شود.

نمایش فیلم‌های موزه‌ها:

در موزه هنرهای معاصر تهران، فیلم‌هایی با موضوع موزه‌ها همراه با نشست‌های تحلیلی با حضور کارشناسان هنر و سینما برگزار می‌شود.

برنامه‌های ویژه:

در برخی از موزه‌ها، برنامه‌های ویژه ای مانند نمایشگاه‌های موقت، تورهای راهنما، و همچنین نمایشگاه‌های هنری برای این روز برگزار می‌شود.

توجه: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد برنامه‌های روز جهانی موزه‌ها در استان خود، می‌توانید با موزه‌های محلی یا سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تماس بگیرید.